Green REV Institute dla bezpiecznej żywności

Green REV Institute, jako sygnatariusz Deklaracji organizacji społecznych na rzecz klimatu, działa na rzecz sprawiedliwej transformacji systemu żywnościowego. Poprzez inicjatywy Future Food 4 Climate i Roślinna Szkoła angażuje społeczności, wspiera zrównoważone rozwiązania i wpływa na politykę żywnościową. Fundacja łączy edukację, rzecznictwo i współpracę z decydentami, dążąc do systemowych zmian na rzecz zdrowej i etycznej żywności.

Green REV Institute działa wielowymiarowo na rzecz transformacji systemu żywnościowego poprzez mobilizację, edukację, rzecznictwo oraz współpracę z sektorem publicznym i prywatnym. Zbudowana przez REV koalicja Future Food 4 Climate, zrzeszająca ponad 100 organizacji czy Program Roślinna Szkoła angażują kluczowych interesariuszy, mobilizują społeczności oraz decydentów i budują współpracę z nauką dla bezpiecznej żywności. Koncentrując się na zrównoważonym rozwoju i reformie polityki żywnościowej, REV tworzy fundamenty przyszłości, w której troska o środowisko, zdrowie i etykę staną się priorytetem.

Współczesna produkcja żywności, zwłaszcza sektor hodowlany, niesie ze sobą poważne konsekwencje zdrowotne, środowiskowe i etyczne. Intensywna hodowla zwierząt przyczynia się do wzrostu antybiotykooporności oraz zwiększa ryzyko chorób cywilizacyjnych. Jednocześnie konsumenci i konsumentki często nie mają dostępu do rzetelnych informacji o pochodzeniu i jakości żywności. Prawo do informacji jest jednym z najczęściej wskazywanych przez uczestników obywatelskich burz mózgów i lokalnych okrągłych stołów jako prawo, które codziennie jest naruszane.

Hodowla zwierząt jest także jednym z głównych źródeł emisji gazów cieplarnianych, degradacji gleby oraz zanieczyszczenia wód, co przyczynia się do zmian klimatu i negatywnie wpływa na zdrowie ludzi, zwłaszcza tych mieszkających w pobliżu ferm przemysłowych. Mimo rosnącego zainteresowania dietą roślinną legislacja i środki publiczne faworyzują produkty odzwierzęce – także w instytucjach publicznych, takich jak szkoły czy szpitale. Subsydiowanie przemysłu mięsnego, mleczarskiego ogranicza dostępność tańszych i zdrowszych alternatyw oraz narusza zasady konkurencyjności na rynku.

Aby stworzyć sprawiedliwy i przyjazny dla środowiska system żywnościowy, konieczne jest podjęcie zdecydowanych działań, które ograniczą negatywny wpływ produkcji żywności na klimat, zdrowie ludzi i globalne nierówności. To, co jemy, wpływa nie tylko na nasze zdrowie i zdrowie naszych bliskich, ale także na migracje klimatyczne, dostęp do zasobów wodnych, wzrost antybiotykooporności oraz prawa osób pracujących w sektorze hodowlanym. Nasze talerze i sklepowe półki odzwierciedlają złożony problem nieefektywnego systemu produkcji żywności.

Fundamentem działań REV jest mobilizacja społeczeństwa do aktywnego udziału w kształtowaniu polityki żywnościowej. Dzięki koalicji Future Food 4 Climate, zrzeszającej organizacje zajmujące się edukacją, ekologią, prawami zwierząt oraz prawami człowieka, w tym osób LGBTQ+, możemy prowadzić ogólnopolską debatę na temat żywności oraz prawa do zdrowej i bezpiecznej przyszłości. Koalicja umożliwia także przybliżenie unijnych i krajowych regulacji społecznościom lokalnym, wzmacniając głos obywateli i obywatelek na rzecz lepszego systemu żywnościowego.

Obecnie kluczowe jest zniesienie barier ograniczających dostęp do zdrowej, roślinnej żywności. Niestety, obowiązujące przepisy sprawiają, że dzieci i młodzież często nie mają możliwości wyboru roślinnych posiłków. Co więcej, w ramach unijnego Programu dla Szkół, którego budżet wynosi 200 milionów euro rocznie, uczniowie otrzymują mleko i jego przetwory, lecz nie mają dostępu do roślinnych alternatyw nabiału.

W ramach Programu Roślinna Szkoła Green REV Institute współpracuje z samorządami i szkołami, stawiając edukację w centrum zielonej transformacji. Program zrzesza ponad 50 radnych z całej Polski, którzy działają na rzecz tworzenia lokalnych polityk żywnościowych oraz monitorują, jakie produkty trafiają na szkolne stołówki.

Szkoły odgrywają dziś kluczową rolę w kształtowaniu systemu żywnościowego – nie tylko zapewniają posiłki uczniom i uczennicom, ale także stanowią centrum edukacji zdrowotnej, klimatycznej oraz budowania świadomych nawyków konsumenckich.  Green REV Institute przeanalizował jakość żywienia w ponad 1000 szkołach w całej Polsce, badając jadłospisy oraz dostępność zdrowych, roślinnych posiłków. Wyniki analiz placówek z Mazowsza i Krakowa zostaną zaprezentowane w premierowym numerze magazynu „Bezpieczna Żywność”, nowego projektu wydawniczego REV, który dostarcza rzetelnych informacji o systemie żywnościowym oraz jego wpływie na zdrowie, klimat i społeczeństwo. Publikacja ukaże się 10 marca i będzie ważnym głosem w debacie o przyszłości żywienia w polskich szkołach.

Roślinna Szkoła jest realizowana w wielu polskich miastach, takich jak Kraków, Lublin, Wrocław i Warszawa, gdzie prowadzone są analizy jakości żywienia oraz opracowywane kompleksowe rozwiązania na rzecz bezpiecznej i zrównoważonej żywności. Współpraca z lokalnymi liderami i liderkami pozwala diagnozować problemy szkolnych stołówek i wdrażać plany ich reformy. Łódź i Wrocław to przykłady miast, które już rozpoczęły pilotażowe programy zwiększające dostęp do roślinnych posiłków.

Roślinna Szkoła działa także na szczeblu krajowym, gdzie Green REV Institute podejmuje działania na rzecz zmiany przepisów ograniczających możliwość wprowadzenia roślinnych posiłków w szkołach. Inicjatywę wspierają Rzecznik Praw Obywatelskich, osoby decyzyjne oraz influencerzy, którzy angażują się w promowanie prawa do zdrowego, zrównoważonego żywienia.

Roślinna Szkoła to kluczowy program REV, ponieważ nawet drobne zmiany w szkolnych jadłospisach mogą przynieść ogromne korzyści – poprawić zdrowie dzieci i młodzieży, kształtować lepsze nawyki konsumenckie i zwiększać świadomość znaczenia jakości żywności. REV działa również poprzez obraz i narrację o systemie żywnościowym – nasz trzeci reportaż „Katastrofa na talerzu” został nagrodzony jako najlepszy krótkometrażowy film dokumentalny podczas międzynarodowego festiwalu filmowego Green Film Festival 2024.

W 2025 roku REV planuje rozwijać koalicję Future Food 4 Climate, a także stworzyć pierwszą w Polsce Federację Bezpieczna Żywność, która będzie stać na straży praw konsumenckich w systemie żywnościowym. Federacja Bezpieczna Żywność i kolejne działania Green REV Institute to krok w stronę przyszłości, w której zdrowa, etyczna i bezpieczna żywność nie będzie przywilejem, lecz standardem dla wszystkich.

Green REV Institute planuje również produkcję nowego reportażu, w którym usłyszycie osobiste historie różnych osób o tym, czym jest dla nich żywność. Głos obywatelek i obywateli to brakujący element w układance bezpiecznej żywności. Warto zadbać, aby był on słyszalny i realnie wpłynął na konkretne zmiany systemowe – w zakresie prawa do informacji, dostępu do bezpiecznej żywności oraz życia w czystym środowisku.

Zmiana w produkcji żywności nie jest kwestią wyboru, lecz koniecznością. Strategia dla bezpiecznej żywności musi być częścią działań Unii Europejskiej, Polski i każdego samorządu. To kwestia zdrowia publicznego, jakości naszego życia, środowiska naturalnego i dzikiej przyrody oraz praw człowieka, w tym prawa do zdrowia i bezpieczeństwa.

Przyszłość zaczyna się na naszym talerzu – wybierajmy świadomie.

Więcej na temat Green REV Institute: https://greenrev.org

Źródła:

Unijna strategia „Od pola do stołu” (Farm to Fork Strategy)

Komisja Europejska. (2020). A Farm to Fork Strategy for a fair, healthy and environmentally-friendly food system. Dostęp: https://ec.europa.eu/food/farm2fork_en

Raporty dotyczące wpływu hodowli zwierząt na środowisko i zdrowie publiczne

Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). (2022). Climate Change 2022: Mitigation of Climate Change. Dostęp: www.ipcc.ch

United Nations Environment Programme (UNEP). (2021). Food System Impacts on Biodiversity Loss. Dostęp: www.unep.org

Polityka żywnościowa w Polsce i UE

Polska Akademia Nauk (PAN). (2023). Bezpieczeństwo żywnościowe w Polsce – wyzwania i rekomendacje.

Rzecznik Praw Obywatelskich. (2023). Prawo do zdrowej żywności – analiza i rekomendacje.

Wpływ diety roślinnej na zdrowie publiczne

The Lancet. (2019). Food in the Anthropocene: the EAT–Lancet Commission on healthy diets from sustainable food systems. Dostęp: https://www.thelancet.com

Raporty dotyczące antybiotykooporności i zdrowia publicznego

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO). (2022). Antimicrobial resistance: Global Report on Surveillance. Dostęp: www.who.int